اسپلیت تی Split tee و تست جوش

اسپلیت تی نام یک اتصال سه راهی است که از آن در عملیات انشعاب گیری گرم ( هات تپ ) استفاده می شود. اسپلیت تی ها را بسته به جنس متریال سازنده ی خط لوله و آلیاژهای آن به اشکال مختلفی می سازند. اسپلیت تی انشعابی مکانیکی و اسپلیت تی انشعابی جوشی از انواع اسپلیت تی هایی هستند که در عملیات هات تپ مورد استفاده قرار می گیرند.

اسپلیت تی و تست جوش

اسپلیت تی و تست جوش

کاربرد اتصالات انشعابی در عملیات انشعاب گیری گرم

همان طور که می دانید در بستر تمامی پالایشگاه ها ، نیروگاه ها و مجتمع های پتروشیمی خطوط لوله ی متعددی وجود دارند که کار اصلی آن ها انتقال سیالات گازی و مایع می باشد. این سیالات می توانند مواد خام استخراجی یک واحد پتروشیمی یا پالایشگاهی باشند و یا می توانند محصولی باشند که از واکنش های شیمیایی یا دیگر فرایندها به دست آمده باشند. این سیالات برای بهره برداری و استفاده در صنعت در خطوط لوله به حرکت در می آیند تا به واحد یا منطقه ی بهره برداری مورد نظر برسند. در برخی مواقع ممکن است پالایشگاه یا مجتمع صنعتی و پتروشیمی تصمیم بر انتقال خط لوله داشته باشد و اینکه بخواهد یکی از خطوط لوله با یک سیال خاص را با ایجاد انشعاب از خط لوله به واحد دیگری منتقل کند. در این حالت و با توجه به روش های سنتی انشعاب گیری باید خط لوله را از سرویس دهی خارج کنند. یعنی جریان سیال درون آن را متوقف سازند. توقف جریان درون خط لوله و قطع بهره برداری می تواند در برنامه ریزی های اقتصادی پالایشگاه ، هزینه و وقت آن ها خلل ایجاد کند و هم چنین برای مشتری ناخوشایند باشد. اما راحل چیست؟

راه حل پیش روی تیم پالایشگاهی یا پتروشیمی استفاده از روش نوین انشعاب گیری یعنی هات تپ است. هات تپ عملیاتی است که با عنوان کار گرم نیز شناخته می شود. با استفاده از هات تپ دیگر نیازی به قطع جریان سیال درون خط لوله و هم چنین توقف بهره برداری نیست بلکه می توان عملیات انشعاب گیری را در مجاورت جریان درون خط لوله انجام داد. اما چگونه؟

هات تپ دارای اجزای سه گانه ای است که هر کدام از این اجزا از تجهیزات ، ابزارآلات و سازه های صنعتی دیگری تشکیل می شوند و مجموعه ی همه ی این اجزا در کنار یکدیگر عملیات هات تپ را اجرایی خواهد ساخت.

اولین جز از اجزای سه گانه ی هات تپ را اتصالات تشکیل می دهد. در نظر داشته باشید در عملیات هات تپ قرار است برش خروجی انشعاب زمانی که درون خط لوله سیال جریان دارد روی خط لوله ایجاد شود. پس از اتمام عملیات برش، سیال جاری درون خط لوله به راحتی می تواند به بیرون از خط لوله درز و نشت کند. بنابراین با ساخت اتصالات انشعابی به عنوان عضو پایه و دیگر اجزای هات تپ می توان بستر لازم برای وصل شدن لوله انشعاب به لوله اصلی ایجاد کرد. روش کار اتصالات به این صورت است که در نقطه ی انشعاب روی خط لوله می نشینند و مانع از نشت و دسترسی سیال پس از ایجاد برش روی خط لوله به بیرون می شوند. به علاوه نصب دیگر اجزای عملیات هات تپ مثل شیر قطع و وصل کننده جریان یا وَلو و هم چنین دستگاه هات تپ که برش دهنده ی خط لوله است بر پایه این اتصالات انجام خواهد شد.

اتصالات در هات تپ به دو نوع مکانیکی ( مونتاژ شونده با پیچ و مهره ) و جوشی ( مونتاژ شونده با عملیات جوشکاری ) تقسیم می شوند. اسپلیت تی مکانیکی اتصال انشعابی مکانیکی هات تپ است. و اتصالات جوشی هات تپ عبارت اند از :

  • اسپلیت تی
  • سدل نیپل
  • ولدولت
  • فول سدل

اینکه در هر عملیات هات تپ کدام نوع از اتصالات انتخاب شود توسط تیم مهندسی و طراحی عملیات هات تپ و با استفاده از فاکتورهای تعیین کننده ویژگی های هات تپ خواهد بود.

جنس لوله ، نوع آلیاژهای موجود در آن ، سیال درون خط لوله و فشار حاصل از آن و هم چنین اینچ خط لوله و اینچ لوله ی انشعابی از فاکتورهایی هستند که در تعیین نقشه ی اتصال مؤثرند.

پس از مشخص شدن پارامترهای بالا تیم طراحی نوع اتصال را معین کرده و نقشه ی کلی و جزء به جزء آن را در اختیار تیم سازنده ی اسپلیت تی، قرار می دهند.

اتصال اسپلیت تی

اتصال اسپلیت تی جوشی ، اتصال سه راهی انشعابی است که نسبت به دیگر اتصالات در هات تپ پرکاربرد تر و پراستفاده تر است. دلیل فراوانی در کاربرد اسپلیت تی استحکام بالایی است که محل خروجی انشعاب توسط آن بیمه می شود.

اجزای سازنده ی اسپلیت تی

اسپلیت تی سازه ای است که از مونتاژ شدن سه جزء شکل می گیرد. پدها ، نیپل و فلنج اجزای سازنده ی اسپلیت تی هستند.

پدها اجزایی هستند که خط لوله را دربرمی گیرند. پدهای اسپلیت تی به صورت دوگاه ساخته می شود. برای ساخت این پد ها لوله ای با طول معین و کوتاه را از قسمت طولی به دو نیم تقسیم می کنند و هر یک را یک پد می نامند. هر کدام از این دو پد به صورت نیم تنه نیمی از جداره ی لوله را پوش می دهند و پس از آن با استفاده از جوش به هم متصل شده و در کنار یکدیگر کل دیواره ی لوله را می پوشانند. عملیات جوشکاری در طرفین  پدهای متصل شده نیز انجام می شود. یکی از این پد ها باید دارای حفره ای دایره ای باشد تا نیپل استوانه ای روی آن جوش داده شود. نیپل راهی است برای دسترسی به خط لوله. پس از جوشکاری نیپل، فلنجی را نیز روی آن جوش می دهند. فلنج قطعه ای است که در امور صنعتی و بخصوص خط لوله برای اتصال سازه های مختلف به یکدیگر کاربرد دارد. فلنج اتصال اسپلیت تی این سازه را به ولو یا شیر وصل می کند تا بتوان با استفاده از ولو جریان خروجی از خط لوله به انشعاب را کنترل و قطع و وصل کرد.

اسپلیت تی و تست جوش

همان طور که در بالا اشاره کردیم برای اتصال دو پد اسپلیت تی به یکدیگر بر روی خط لوله عملیات جوشکاری انجام می شود. هم چنین برای جوشکاری نیپل روی یکی از پدها در محل کارگاه و پیش از نصب اسپلیت تی روی لوله نیز از عملیات جوشکاری استفاده می شود. برای اطمینان از کیفیت عملیات جوشکاری در این سازه از تست جوش استفاده می کنند. عملیات هات تپ دارای ضرورت های ابتدایی و ضرورت هایی در سرتاسر عملیات است. تست جوش یکی از همین ضرورت ها است که باید در مراحل گوناگونی پیش از شروع عملیات اجرا شود.

تست جوش با روش های گوناگونی قابل اجرا است اما یکی از این روش ها که تست جوش PT نام دارد برای گرفتن تست جوش از اتصالات اسپلیت تی بیش ترین کاربرد را دارد.

سازوکار تست جوش PT  یا Liquid penetrant testing با استفاده از خاصیت مویینگی مایعات می باشد. همان طور که می دانید مایعات می توانند در منافذ و ترک ها با استفاده از خاصیت مویینگی نفوذ کنند. بنابراین در تست جوش PT مایع نافذی را ری سطح جوشکاری شده اسپری می کنند. در این حالت هرگونه نقطه و ترک موجود در جوش با استفاده از این مایع رنگی منفوذ می شود. پس از گذشت مدت زمان مشخصی ( حدوداً ۱۰ دقیقه ) محل رنگ شده را با آب شستشو می دهند و محل را کاملا خشک می کنند. سپس از اسپری دیگری با خاصیت ظاهرکنندگی استفاده می کنند. پس از آغشته شدن محل جوشکاری شده با اسپری ظاهر کننده تمامی منافذ و ترک های جوش نمایان شده و اقدامات لازم جهت رفع عیوب جوشکاری انجام خواهد شد تا جوشی یکدست و بدون نقص را محصل کند. اتصالات اسپلیت تی، فول سدل، سدل نیپل و ولدولت همگی مشمول اخذ تست جوش پس از نصب بر روی خط لوله هستند.


ارسال دیدگاه