برگه MSDS یا برگه شناسایی ایمنی مواد شیمیایی، به منظور ارزیابی و اطلاع رسانی میزان خطرات مواد شیمیایی مورد استفاده در محل کار استفاده می شود. عبارت MSDS را به این صورت تشریح می کنیم: Material به معنی مواد، Safety به معنی ایمنی، Data به معنی اطلاعات و Sheet به معنی برگه می باشد. بر روی این برگه ها اطلاعات ایمنی هر ماده درج می شود. این اطلاعات شامل اطلاعات مروبط به مخاطرات ویژه، کار کردن ایمن و دستورالعمل های اضطراری و اطلاعات اساسی و بهداشتی است. با استفاده از اطلاعات مندرج بر روی برگه MSDS می توانیم از نحوه ی صحیح استفاده از آن ماده مطلع شویم. همچنین وضعیت و شرایط نگهداری این مواد را می توانیم با استفاده از برگه MSDS استخراج کنیم. اینکه این مواد در چه دما و چه محیطی باید نگهداری شوند بر روی این برگه ها مندرج شده است. نوع انبارش و چگونگی جابجایی این مواد نیز از دیگر موارد درج شده بر روی این برگه ها باشد. در صورتی که یک ماده ی شیمیایی بتواند مخاطراتی را متوجه محیط اطراف و افراد کند، باید اطلاع داشته باشیم که این مخاطرات و نوع رفتار ماده چگونه است. این مسایئل نیز بروی برگه های مذکور درج شده اند و می توان با مطالعه ی آن ها آگاهی لازم را بدست آورد.
برگه های MSDS را در کنار ماده مورد نظر قرار داده و افراد حاضر در محیط را ملزم می دارند در صورت استفاده از این مواد این برگه را مطالعه کنند و طبق دستورالعمل های این برگه عمل کنند.
برگه MSDS
اطلاعات مندرج بر روی برگه MSDS
- ماهیت ماده شیمیایی
- ترکیب شیمیایی (مواد سازنده ماده شیمیایی)
- خطرات احتمالی ماده شیمیایی
- اقدامات اورژانسی در صورت بروز حادثه
- اقدامات الزامی در صورت بروز حریق و آتش سوزی
- اقدامات اولیه در صورت ریختن ماده شیمیایی
- شیوه صحیح انبارش، نگهداری و حمل و نقل
- چگونگی محافظت افراد در برابر ماده شیمیایی
- خواص فیزیکی و شیمیایی
- پایداری و واکنش پذیری
- موارد اکولوژیکی
- چگونگی امحای پسماند و زباله های ماده ی شیمیایی
- سایر اطلاعات و توضیحات تکمیلی
در اکثر کشورهای جهان برگه MSDS دارای ۱۶ قسمت یا بند جداگانه است. بسته به نیاز و تشخیص کارشناسان ایمنی و بهداشت این قسمت ها می توانند کم تر یا بیش تر شوند. کم و زیاد شدن این بندها بسته به ماده ای دارد که قرار است از آن استفاده کنیم.
برگه MSDS با برگه شیمیایی چسبیده به بدنه ی محصولات متفاومت است. برچسب های ایمنی خطرات کلی و بالقوه را در اختیار مصرف کننده قرار می دهد اما برگه MSDS خطرات یک ماده ی شیمیایی را به صورت همه جانبه و گسترده تر مورد بررسی قرار می دهد. برگه MSDS را می توان به عنوان یک مرجع برای تهیه برچسب ایمنی مورد استفاده قرار داد.
کلیه افرادی که با مواد شیمیایی را استخراج و تولید می کنند باید برچسب های ایمنی را براساس نظریه کارشناسان بهداشت و ایمنی تهیه کرده و افراد حاضر در محیط کار را به مطالعه و رعایت دستورالعمل های این برگه ملزم دارند. مدیران ارشد در هر کارگاه یا محیط کاری باید نسبت به تهیه و توزیع این برگه ها اقدامات لازم را به عمل آورند.
برگه های MSDS را باید به صورت دوره ای و بنابر مدت زمان تعیین شده در مقررات بازبینی و به روز رسانی کرد. در برخی از کشورها اعتبار این برگه ها تنها به مدت ۳ ماه است.
استفاده از برگه MSDS در عملیات هات تپ
عملیات هات تپ در اکثریت مواقع بر روی خطوط لوله ی پالایشگاهی و پتروشیمی اجرا می شود. درون این خطوط سیالات گازی و مایع با ماهیت های شیمیایی مختلف در جریان اند. از آن جا که میزان بروز حادثه در عملیات هات تپ می تواند محتمل باید باید برگه های MSDS مربوط به هر سیال شیمیایی از طرف کارفرما در اختیار پیمانکار هات تپ قرار گیرد تا پیمانکار به میزان ریسک کار بر روی خط لوله حاوی این سیال پی ببرد و عوامل اجرایی خود را از این مساله آگاه کند و توصیه های ایمنی لازم را به آنها گوشزد کند.
استفاده از برگه MSDS یکی از الزامات کار در عملیات هات تپ است. در طول اجرای کار ممکن است حریق ایجاد شود، بنابراین کارکنان باید اطلاع داشته باشند که پس از بروز حریق چه اقداماتی باید انجام دهند. همچنین در طول برش لوله که سیال در دسترس قرار می گیرد باید از رفتار سیال باخبر باشیم تا سیکل های برش را به آهستگی و با رعایت اصول ایمنی پیش ببریم. در انتهای عملیات هات تپ نیز سیال به میزان اندکی از دستگاه بیرون می ریزد و باید پرسنل اجرایی از میزان خطر سیالی که در دسترس قرار می گیرد باخبر باشند.
