نشت گیری و یا leak repair و یا استفاده از اتصالات نشت بند یکی از عملیات های است که بر روی خطوط لوله، تجهیزات، مخازن و غیره که دچار آسیب شده اند انجام می شود. این عملیات با استفاده از اتصالات نشت بند انجام می شود. این آسیب ها می تواند در اثر عوامل محیطی و یا انسانی باشد.
نشتی میتواند در اثر عوامل زیر ایجاد شود؛
- خوردگی و فرسودگی لوله ها و یا مخازن: گاهی ممکن است که سیال یا ماده شیمیایی خورنده ای در لوله و یا مخازن باقی بماند و به مرور زمان باعث خورگی لوله یا مخزن شود و از ضخامت آن بکاهد و در نهایت عملکرد آن را کم کند و باعث نشتی شود.
- عوامل محیطی مانند یخبندان و گرمای شدید: این عوامل می توانند موجب انبساط و انقباض لوله شوند و به تبع خود می توانند ترک خوردگی لوله را به دنبال داشته باشند.
- خسارت هایی که خواه یا ناخواه وارد می شوند مانند برخورد جسم برنده ای مانند سنگ و یا خودرو و وسایل نقلیه که باعث وارد شدن صدمه به لوله و نشت سیال از آن ناحیه می شود.
- فشار بالای سیال درون لوله: فشار بالای سیال مقاومت لوله را به تدریج کم می کند در نتیجه لوله ظرفیت تحمل فشار وارد شده را ندارد در نتیجه لوله سوراخ می شود و حتی ممکن است لوله بترکد.
-
اتصالات نشت بند
واضح است که نشتی در لوله ها و یا مخازنی که حاوی سیال شیمیایی است نه تنها برای محیط زیست مخرب است بلکه به خاطر خارج شدن سیال، مقداری از سیال که می تواند دارای ارزش زیادی باشد، هدر می رود و از نظر اقتصادی برای شرکت و کارفرما مضر است. اگر لوله ای که دچار نشتی شده حاوی سیال اشتعال پذیر باشد می تواند باعث آتش سوزی در محل کار و محیط اطراف آن شود. نشت سیال علاوه بر موارد ذکر شده باعث مسمومیت فردی نیز می شود.
در هنگام بروز نشتی ممکن است که فشار سیال درون لوله کاهش پیدا کند این اتفاق باعث وارد شدن خسارت به مجموعه می شود زیرا هر سیال به حداقل فشاری برای عملکرد خود نیاز دارد در صورت نشتی این فشار فراهم نمی شود و بر تجهیزات اثر منفی می گذارد و نتیجه مطلوب را به ما نمی دهد.
با توجه به خسارات جانی و مالی که نشتی برای محیط و انسان به وجود می آورد، نشت یابی و نشت گیری مسئله بسیار مهم و حیاتی است که باید توسط افراد ماهر و با استفاده از اتصالات نشت بند آن را برطرف کنند.
راه های مختلفی برای رفع نشتی وجود دارد که نشتی را یا به صورت دائمی رفع می کنند و یا به صورت موقت.
برای مثال می توان به روش منجمد کردن اشاره کرد در این روش آن قسمت از لوله که دچار نشتی شده است را با دستگاه های مخصوص منجمد می کنند و جریان سیال در ان قسمت قطع می شود بنابراین در مدت زمانی که لوله منجمد شده است می توان موضع آسیب دیده را از خط لوله جدا کرده و اقدام به رفع نشتی آن کرد.
از روش قدیمی یعنی تخلیه لوله و تعطیل کردن خط لوله نیز می توان استفاده کرد اما این روش مستلزم زمان زیای است. بهترین روش برای نشت گیری خطوط لوله leak repair می باشد. در این روش یا اتصالاتی بر روی موضع آسیب دیده نصب می کنند و یا موضع آسیب دیده را به طور کلی از خط لوله جدا کرده و لوله سالمی را جایگزین آن می کنند.
برای نشت گیری دو روش وجود دارد یکی استفاده از اتصالات تقویت کننده و دیگری تعویض لوله با ایجاد خط بای پس یا خط فرعی انجام می شود. روش دوم در واقع همان استاپل یا انسداد خطوط لوله است که با ایجاد یک خط فرعی به نام بای پس شروع می شود. سپس قسمتی که نشتی دارد را می برند و یک لوله جدید جایگزین آن می کنند و در اخر خط بای پس و دستگاه هات تپ جدا می شود.
اما استفاده از اتصالات نشت بند راهی موثر و سریع است که در ادامه به توضیح آن پرداخته ایم.
رفع نشتی توسط اتصالات نشت ند
اتصالات نشت بند که به ما در فرایند نشت گیری کمک می کنند عبارت اند از: ۱ – کلمپ ۲- اسمارت فلنج ۳- اسپیلیت اسلیو
استفاده از اتصالات نشت بند نسبت به روش های دیگر ایمنی بالاتری دارد و در دریاها که امکان تعمیر وجود ندارد از این روش استفاده می کنند. استفاده از اتصالات نشت بند بر روی خط لوله را اصطلاحا leak repair می نامند.
کلمپ: یکی از اتصالات نشت بند پرکاربرد برای نشت گیری استفاده از کلمپ است. کلمپ استحکام و قدرت آب بندی بالایی دارد. اتصال کلمپ توسط یک نوع واشر مکانیکی برای آب بندی با سطح مقطع o شکل که اصطلاحا به ان اورینگ (O-RING) میگویند است و با قطعات نشت بند خود قسمت های فرسوده و خورده شده را به طور کامل می پوشاند و از نشت سیال به بیرون جلوگیری می کند. قبل از نصب کلمپ باید قسمت آسیب دیده را تمیز و بعد کلمپ را بر روی این قسمت نصب کنیم. کلمپ ها را بر اساس سایز و تعداد فک هایشان به انواع مختلفی تقسیم بندی کرده اند. هر چه فشار سیال بیشتر باشد به کلمپ با فک های بیشتر نیاز داریم.
کلمپ ها براساس سایز و نوع لوله انواع متفاوتی دارد :
- کلمپ تک فکی: از این کلمپ زمانی استفاده می کنند که فشار سیال پایین و سایز لوله کم باشد. این کلمپ ها مانند پوشش کمربندی دور تا دور لوله قرار می گیرند و سپس به یک قسمت از لوله پیچ و مهره می شود.
- کلمپ دو فکی: این کلمپ شباهت زیادی به اسپلت تی مکانیکی دارد. از این نوع کلمپ در فشارهای بالا استفاده می شود و از دو طرف روی لوله پیچ و مهره می شود.
- کلمپ سه فکی: برای لوله ها با سایزهای بالا کاربرد دارد و فشار زیادی را از جانب سیال تحمل می کند.
اسمارت فلنج: زمانی که امکان تعمیر قسمتی از لوله که دچار نشتی شده نیست مانند اعماق دریاها از این فلنج استفاده میکنند زیرا این روش مقرون به صرفه تر نیز هست. به این فلنج اتصال آبی نیز گفته می شود که در سایزهای مختلفی وجود دارد. اتصال این نوع از فلنج به صورت مکانیکی می باشد. Smart flange را به انتهای لوله متصل می کنند و که بعد از اتصال خط لوله قدیم به خط لوله جدید وصل می شود. از کاربردهای مهم آن در اتصال خطوط لوله با عمق های متفاوت است.
اسپلیت اسلیو: یکی دیگر از اتصالات نشت بند است و عملکرد مشابه با کلمپ ها را در اتصالات نشت بند دارد و در سایز های مختلفی موجود می باشد. اسپلیت اسلیو را به دو روش مکانیکی و جوشکاری می توان بر روی لوله نصب کرد.
