دستگاه هات تپ از ادوات مهم نفتی و گازی به شمار می رود که با توجه به ماهیت ویژه عملیاتی آن مستلزم فرایندهای تعمیراتی و نگهداری خاص خود است. با استفاده از این دستگاه می توان عملیات انشعاب گیری گرم لوله و مخزات را به انجام رساند. به این شرح که در زمان جریان سیال درون لوله می توان با استفاده از دستگاه هات تپ روی لوله عملیات انشعاب گیری را به انجام رساند.
با توجه به این نقش اساسی و مهم صحت و سلامت دستگاه هات تپ برای انشعاب گیری بسیار مهم است. این دستگاه عملیات را روی لوله تحت فشار و در شرایطی انجام می دهد که فرایند متوجه خطرات بالقوه عدیده ای است. اصولا کار گرم جزو کارهای پر ریسک و پر خطر به شمار می رود و عملیات انشعاب گیری گرم نیز از آن جا که متوجه سیالات قابل احتراق است خطرات چشم گیری را پیش روی خود دارد. کارکرد ناصحیح دستگاه هات تپ می تواند منشأ خطرات بسیار خطرناکی باشد و سلامت فنی مجموعه، محیط زیست و مهم تر از همه نیروی کار فعال در واحد صنعتی بسیار واسته به این امر است.
دستگاه هات تپ پیش از عملیات و حین نصب
افزون بر نکات فوق، دستگاه هات تپ با وجود سادگی ظاهری ساختاری تقریبا پیچیده دارد و مهم تر آن که در صورت بروز ایراد احتمالی در اعلب اوقات ایراد به صورت چشمی قابل رویت نیست. چه بسا دستگاه هات تپ به لحاظ مولفه های ظاهری کاملاً سالم به نظر برسد ولی دارای ایرادی غیر قابل رویت باشد که در هنگام انجام عملیات خود را نشان دهد. حال و اگر این ایراد بروزی حاد داشته باشد می تواند خطراتی جبران ناپذیر متوجه مجری عملیات و مجموعه و محدوده عملیاتی بر جای بگدارد. از این رو نگهداری دستگاه هات تپ و حساسیت نسبت به تمامی قطعات و ضاحص های فنی بسیار حائز اهمیت است.
ایرادات دستگاه هات تپ
در طبقه بندی ایراداتی که اجتمالاً دستگاه هات تپ را درگیر خود خواهد کرد می توان یک دسته بندی از ساده به پیچیده، از قابل رویت به نامشهود و از ایرادات با شدت تبعات پایین تا بالا را ارائه داد. دسته بندی ایرادات مذکور بستگی به ماهیت فرایندهای بازرسی و نگهداری دستگاه هات تپ خواهد داشت. از این رو به طور کلی بر اساس دو معیار می توان ایرادات را دسته بندی کرد: معیار قابل رویت بودن یا نبودن و معیار شناسایی پیش یا حین انجام عملیات. منظور از معیارهای قابل رویت آن دسته مولفه هایی هستند که با بازرسی چشمی قابل کشف و بررسی می باشند، در مقابل ایرادات قابل رویت را نمی توان با چشم دید و تنها ضمن انجام بازرسی های فنی و آزمایشگاهی خود را بروز می دهند. همچنین بسیاری از ایرادات پیش از انجام عملیات قابل مشاهده یا کشف می باشند، اما برخی از آن ها خود را ضمن انجام عملیات نشان می دهند. البته باید اشاره کرد که با استفاده از تکنیک های نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه از بروز بهش اعظم ایرادات حتی پیش از انجام عملیات پیشگیری کرد، اما در صورتی که چنین طرح و برنامه ای وجود نداشته باشد، چه بسا دستگاه هات تپ دارای ایراد نهانی باشد که پیش از عملیات هیچ رد و نشانی از خود بروز ندهد و تنها در حین اجرای کار باشد که متوجه بروز آن در دستگاه هات تپ شده ایم.
حال و بر اساس این توضیحات، در این نوشتار به معرفی آن دسته از ایراداتی می پردازیم که پیش از انجام عملیات قابل کشف و اصلاح هستند. بدیهی است که برخی از این موارد قابل مشاهده هستند و برخی دیگر با استفاده از بازرسی های دقیق تر قابل شناسایی هستند. شرح در خصوص ایرادات محتمل ضمن انجام عملیات کار گرم هات تپ را به نوشتارهای بعدی می سپاریم:
ایرادات قابل رویت پیش از عملیات:
- از جمله این دسته ایرادات می توان به شاکله دستگاه پس از بستن کاتر و آداپتور اشاره کرد. ممکن است بنا به دلایلی چون عدم جاگیری مناسب این دو قطعه در دستگاه هات تپ، یا کج شدن و انحنای شفت یا سایر اداوت دستگاه، این ایراد را پیش از اجرای عملیات هات تپ رویت کرد. در این صورت انجام عملیات به وقفه خواهد افتاد و آغاز عملیات شروط به رفع ایراد رویت شده خواهد شد.
- شکستگی و بروز ایرادات آشکار در اتصالات و کانکتورهای هیدورلیکی دستگاه هات تپ نیز از جمله مواردی است که می توان پیش از انجام عملیات ضمن بازرسی چشمی بدان پی برد. ممکن است کانتکورهایی که شیلنگ موتور محرک هیدرولیکی را به دستگاه هات تپ متصل می کنند دچار ترک خوردگی، شکستگی و مواردی از این دست شده باشند. در این صورت نیز انجام عملیات تا رفع ایراد ذکر شده می بایست به تاخیر بیفتد.
- به طو کلی هر گونه آسیب و ایراد مشهود در دستگاه هات تپ از جمله ترک خوردگی، فرسودگی و خوردگی قطعات، شکستگی، و مواردی از این دست، در هر یک از ابزار و قطعات واتصالات بیرونی دستگاه هات تپ محل ایراد خواهد بود و پیش از آغاز عملیات باید به ضرورت رفع شود.
دستگاه هات تپ پیش از عملیات مورد انواع بازرسی ها قرار می گیرد
ایرادات غیر قابل رویت پیش از عملیات:
- از جمله ایراداتی که قابل رویت نیست اما پیش از عملیات می توان به آن پی برد عدم تحمل فشار مورد نظر از سوی دستگاه هات تپ است. ممکن است دستگاه به ظاهر در تمامی امور سالم و بدون ایراد بنماید اما دارای ایراداتی باشد که عملیات را به مخاطره و اشکال خواهند انداخت. از جمله آن ها ایراد از ناحیه عدم تحمل فشار از سوی دستگاه خواهد بود. مجری عملیات همواره پیش از آغاز عملیات تست فشار هیدرواستاتیک روی دستگاه انجام خواهد داد تا تحمل آن در مقابل فشار عملیاتی را بسنجد. حال اگر متوجه شدیم که در حین تست دچار ایجاد فشار نامتعارف به دستگاه شده ایم می توانیم پی ببریم که دستگاه از محلی دارای ایراد می باشد و می بایست آن را رفع کرد.
- از دیگر ایراداتی که می تواند عملیات هات تپ را مختل کند عدم کارکرد درست اهرم پیش رونده شفت دستگاه هات تپ است. چنان که می دنایم عملیات پیشروی کاتر و برش گرم لوله توسط شفت دستگاه هات تپ انجام می شود و برای انجام پیشروی لازم است یک اپراتور در انتهای دستگاه با استفاده از ابزارهای اتصال به شفت، عملیات پیشروی را به صورت دستی انجام دهد. حال اگر این عملیات به خوبی انجام نشد پیشروی دچار اختلال شده و به این صورت در عملاً فرایند به وقفه دچار خواهد شد. این ایراد نیز از جمله ایراداتی است که گرچه نه به صورت چشمی اما با یک تست فیزیکی قابل شناسایی است. در صورت بروز چنین ایرادی نیز پیش از انجام عملیات باید نسبت به تعمیر آن اقدامات لازم را انجام داد.
شرکت هات تپ پیشگام ضمن لحاظ کردن تمامی نکات بازرسی، و نیز انجام کلیه بازرسی های ممکن پیش از انجام عملیات می کوشد کار را با بیشترین اطمینان به انجام برساند. وجود ایراد در دستگاه هات تپ نه تنها فرایند اجرایی کار را به عقب می اندازد، بلکه اهمال نسبت به آن منجر به بروز آسیب فرایندی خواهد شد. همچنین هزینه سربار و زمان اتلاف شده جهت باز کردن مجدد دستگاه، شناسایی محل ایراد و رفع آن از دیگر عواملی هستند که انجام بازرسی های لازم را ضروری تر می گردانند.
