دستگاه هات تپ ابزاری است برای انشعاب گیری از خطوط لوله به روش گرم. این دستگاه زمانی استفاده میشود که در صدد باشیم یک انشعاب روی خط لوله ای ایجاد کیم که حاوی سیال است و تصمیم داشته باشیم بدون قطع جریان درون لوله از ان انشعاب گیری کنیم. اما باید توجه داشت که با توجه به قابلیت هایی که این دستگاه دارد می تواند از آن در موارد معدود دیگری نیز استفاده کرد. به عبارتی دیگر ممکن است مقصد نهایی ما انشعاب گیری از خطوط لوله نباشد اما به نحوی بر اساس قابلیت ها و کارکردهایی که دستگاه هات تپ دارد به نحوی آن را در فرایندهای خود دخیل کنیم.

دستگاه هات تپ دارای یک شفت بلند است که در انتهای آن آدپاتور و کاتر نصب خواهد شد. در فرایند هات تپ، دستگاه از طریق شفت پیشروی کرده و همزان کاتر نیز حرکت گردبر خود را آغاز می کند تا ضمن پیشروی شفت با لوله درگیر شود و آن را ببرد. اما این بدان معنا نیست که همواره و همیشه باید در انتهای آن کاتر گردبر نصب کرد. می توان از قابلیت پیش رونده دستگاه هات تپ برای موارد متعددی بهره برد. در ادامه به برخی از کارکردهایی که دستگاه هات تپ می تواند داشته باشد می پردازیم:

– نصب تجهیزات انسداد:

گاهی اوقات ممکن است نیاز به نصب یک کپ یا پلاگ مسدودکننده از انشعاب ایجد شده روی خط لوله داشته باشیم. این فرایند معمولاً پس از عملیات هات تپ صورت می گیرد، یا ممکن است انشعاب ایجاد شده از پیش وجود داشته باشد اما به وسیله یک فلنج کور یا ولو مسدود شده باشد. حال می خواهیم ولو یا فلنج را از مجموعه خارج کنیم و یک کپ روی آن قرار دهیم تا همان کاکرد آب بندی را ایفا کند. در این شرایط می توان از قابلیت دستگاه هات تپ بهره برد، به این شرح که کپ را با استفاده از اتصالات ویژه کار به انتهای شفت دستگاه هات تپ وصل کرده و با استفاده از قابلیت پیشروی دستگاه هات تپ آن را در محل مقرر قرار دهیم.

البته بالید اشاره کرد که تنها زمانی می توان یک کپ را به این شکل در محل قرار داد که اتصال نصب شده روی خط لوله دارای قابلیت نگهداشتن کپ باشد. برای این کار باید پیشاپیش پیش بینی امر را نموده باشیم و از اتصالات لاک اورینگ روی خط لوله استفاده کرده باشیم. برای مثال اتصال اسپلیت تی لاک اورینگ در همان ابتدای امر و در هنگام ایجاد انشعاب روی لوله نصب خواهد شد و انشعاب از محل آن ایجاد خواهد شد. این اتصال قابلیت نگه داشتن کپ در محل را خواهد داشت و می توان با استفاده از آن فرایند آب بندی را به کپ مسدود کننده جریان محول کرد.

– نصب تجهیزات اندازه گیری و کنترل:

در صورتی که در صدد باشیم از تجهیزات اندازه گیری و کنترلی روی خطوط لوله بهره ببریم می توانیم با استفاده از دستگاه هات تپ آن ها را در محل نصب کنیم. چه بسیار مواقعی که تیم بهره برداری به این جمع بندی می رسد که باید در نقطه یا نقاطی از خط برخی تجهیزات را نصب کند تا بتواند متغیرهای موجود در خط لوله را اندازه گیری و پایش کند. در این صورت نیز پیشاپیش باید انشعاب گیری صورت گرفته شده باشد و معمولاً این امر نیز با استفاده از دستگاه هات تپ و عملیات انشعاب گرم به انجام خواهد رسید. پس از ایجاد انشعاب نیز تجهیزات کنترلی و اندازه گیری را با استفاده از تجهیزات ویژه روی دستگاه هات تپ سوار می کنیم و فرایند پیشروی شفت را به انجام می رسانیم تا ابزارهای مذکور به محل قرارگیری برسند. حال می تواند با مکانیزم های پیش بینی شده تجهیزات مذکور را در محل نصب کرد و عقب گرد دستگاه هات تپ را به انجام رساند.

این فرایند معمولاً زمانی به وقوع می پیوندد که خط لوله به بهره برداری رسیده است و پس از بهره برداری نیاز به انجام اقدامات اصلاحی احساس می شود. این نیاز معمواً بعد از وقوع یک سانحه، شبه حادثه و یا پیش از بروز حادثه به منظور پیشگیری از آن به انجام میرسد.

– استخراج زائدات از خط لوله:

یکی دیگر از گاربردهای دستگاه هات تپ استخراج فلزات و پلیسه هایی است که در نتیجه هر عملیاتی در خط لوله باقی مانده اند و بیم آن می رود که به تجهیزات نصب شده روی خط لوله آسیب وارد کنند. این فرایند به صورت مغناطیسی انجام می شود، به طوری که در انتهای دستگاه یک قطعه با بار مغناطیسی وارد خط لوله شده و مواد زائی فلزی را جذب خود می کند. به این صورت می توان خط لوله را تمیزکاری و پاکسازی کرد و از بروز آسیب های احتمالی پیشگیری کرد.

تمامی این فرایندها ماهیت ویژه و پیچیده و دشواری دارند و به این راحتی قابل انجام نیستند. ضریب ریسک و خطرات احتمالی در آن ها کمتر از خود عملیات هات تپ نیست و فرایند فنی شان نیز به دلیل ماهیت منحصر به فرد دشواری های خاص خود را دارد. از این رو به کارگیری مهندسین خبره و آشنا به تمامی جوانب مربوط به خطوط لوله در این خصوص ضروری است. چه بسا یک تیم اجرایی در انجام عملیات انشعاب گرم و کار با دستگاه هات تپ کاملاً مجهز باشند و دانش و تجربه کافی را اندخته باشند، اما برای انجانم فرایندهایی از نوع فوق آمادگی کافی را نداشته باشند.

موارد ذکر شده برخی از کاربردهایی است که دستگاه هات تپ می تواند علاوه بر انشعاب گیری داشته باشد. بدیهی است به فراخور نیازهای عملیاتی می توان بر فهرست لیست فوق افزود و کارکردهایی را به دستگاه هات تپ نسبت داد که به ذهن متبحرترین مجریان عملیات نیز خطور نکرده باشد. بنابراین دستگاه هات تپ می تواند دارای ماهیت چندکاکردی در خطوط لوله باشد و مجری هات تپ باید تا جای ممکن نسبت به این مساله حساس بوده و حداکثر بهره برداری ممکن با بیشتری ضریب بازدهی و بهره وری را از دستگاه هات تپ کسب کند.