دستگاه هات تپ از جمله تحهیزات خطوط لوله است که با وجود ماهیت سخت و  خشن فرایندی، کارکرد انعطاف پذیری دارد و می توان در شرایط متفاوت کاری از آن بهره برد. چنان که می دانیم دستگاه هات تپ در هر برندی دارای مدل های مختلف می باشد و هرگز نمی توان با یک دستگاه هات تپ تمامی عملیات های انشعاب گیری گرم را به انجام رساند. دستگاه های هات تپ دست کم از لحاظ متغیر سایز دارای مدل های متفاوت هستند و نمی توان برای عملیات های سایز بزرگ هات تپ در سایزهای کوچک را به انجام رساند. اما هر دستگاه در محدوده سایزی خود دارای قابلیت انعطاف بالایی است.

از جمله قابلیت های دستگاه هات تپ انشعاب گیری از انواع خطوط لوله حاوی سیالات متفاوت است. برای مثال انشعاب گیری از خطوط نفت، گاز، آب، فراورده های شیمیایی و از قبیل آن همگی توسط یک دستگاه هات تپ انجام شدنی هستند. همچنین کاتر دستگاه هات تپ را می توان برای انشعاب گیری روی انواع خطوط لوله آماده ساخت. چنان که می دانیم خطوط لوله جنس ها و متریال هایی از انواع متفاوت دارند. جنس خطوط لوله از انواع آلیاژهای استنلس استیل تا کربن استیل، سایر خطوط لوله فلزی، و حتی خطوط لوله غیر فلزی متغیر است. مجری عملیات می تواند روی خطوط لوله پی وی سی و GRP نیز عملیات انشعاب گیری گرم را توسط دستگاه hottapping انجام دهد.

دستگاه هات تپ و فرایند آماده سازی برای انجام عملیات

بنابراین می توان دامنه اختیار عمل برای انجام عملیات انشعاب گرم را بسیار گسترده دانست و محدودیتی از جانب متغیرهایی نظیر نوع سیال، جنس لوله و سایز انشعاب متوجه عملیات هات تپ ندانست، اما با همه این احول اجرای هات تپ محدودیت های خاص خود را دارد که بخشی از این محدودیت ها به خود hottap machine مربوط می شود. این دستگاه طبیعتاً قابلیت های زیادی دارد و بر حسب شرایط متفاوت انعطاف پذیری مطلوب خود را داراست اما این به معنای امکان انجام هات تپ در هر شرایطی نیست. در ادامه به برخی از این محدودیت ها می پردازیم:

طول پیشروی:

یکی از نکاتی که یک دستگاه هات تپ با تمام قابلیت هایش ممکن است در خصوص آن ضعف داشته باشد میزان پیشروی لازم جهت برش کامل لوله است. البته این ایراد در شرایط حاص و زمانی به وقوع می پیوندد که اتصالات بلندتر از سایز متعارف باشند و از همین رو نیاز به پیشروی بیش از اندازه برای انجام هات تپ و برش کامل لوله است. از آن جا که شفت هات تپ محدودیت دارد و امکان پیشروی در آن زیاد نیست در این دست شرایط ممکن است دستگاه hot tap دچار ضعف شود. البته می توان با تدابیر مهندسی بر این ضعف فایق امد اما باید توجه داشت که این تدابیر راهکارهایی فراتر از قابلیت های متعارف دستگاه هات تپ می طلبند.

فشار بیش از اندازه:

زمانی که سیال فشار بیش از اندازه داشته باشد باز هم باید نسبت به جوانب کار احتیاط بیشتری ورزید و دستگاه هات تپ را به خوبی در شرایط کاری محک زد. چنان که می دانیم دستگاه هات تپ سقف تحمل فشار را داراست و توان مقاومت در برابر هر فشاری را ندارد. در این دست شرایط نیز اگر نیاز به انجام کار گرم هات تپ باشد باید قابلیت های دستگاه و فرایند را توانمند ساخت و خود دستگاه هات تپ در این شرایط محدودیت های خود را داراست.

سایز انشعاب:

گرچه انواع دستگاه های هات تپ توان برش لوله در سایزهای مختلف را دارا هستند اما گاهی اوقات به انشعاب گیری در سایزهای بسیار بالا برمی خوریم که انجام آن ها با هیچ کدام از دستگاه ها و قابلیت های ان ها مطابفت ندارد. برای مثال انجام انشعاب ۱۵۰ اینچی از یک تانکر می تواند عملیاتی پردرد سر برای مجری هات تپ باشد چرا که تهیه دستگاه هات تپ با این قابلیت تقریبا ناممکن است. در این دست شرایط نیز تنها راهکار اتخاذ تدابیر ویژه است.

موقعیت قرار گیری دستگاه هات تپ:

دستگاه هات تپ باید در موقعیی آزاد قرار داشته باشد. به هر این دستگاه ها دارای طول نسبتا بلند بوده و فضای کافی برای انجام فرایند نیاز دارند. گاهی اوقات مشتریان یا بر حسب عدم شناخت کافی و یا با توجه به ضرورت های عملیاتی، محل انجام عملیات را در مکانی در نظر می گیرند که فضای محدود و تنگی دارد به طوری که دستگاه هات تپ در آن جا نمی گیرد. در چنین شرایطی استقرار نیروی کار و شرایط آزاد انجام عملیات برای ایشان خود یک مشکل مضاعف است. طبیعی است که وقتی ماشین آلات اصلی فرایند نظیر دستگاه هات تپ مکان کافی برای نصب ندارند امکان انجام کار وجود ندارد.

این محدودیت نیز متوجه دستگاه هات تپ است و جز یافتن روش های جایگزین نمی توان برای آن راه حلی پیدا کرد، چرا که امکان کوتاه کردن طول hot tap machine وجود ندارد. راه حل جایگزین می تواند تغییر محل انجام عملیات به بخشی در مجاورت محل اصلی باشد به طوری که بیشترین قرابت را با آن داشته و نتیجه مورد نظر حداقل تا جای ممکن حاصل شود. اگر امکان تغییر مکان وجود نداشت باید برآوردی صورت گیرد که آیا می توان تجهیزات جانبی را که مانع نصب دستگاه هات تپ می شوند از محل جدا کرده و فضا را برای کار انشعاب گیری گرم آماده ساخت یا نه. اگر امکان جابجایی ابزارهای جانبی نیز وجود نداشت تنها راهکار باقی مانده عبارت خواهد بود از تغییر راستای انجام عملیات تا در صورتی که فضای مساعد حول محور لوله پیدا شد عملیات از آن راستا انجام شود.

فضای دستگاه هات تپ برای انجام عملیات

دمای بالا:

دیگر متغیری که می تواند بر روند انجام عملیات هات تپ اثر بگذارد دمای بسیار بالای سیال خواهد بود. البته دستگاه hot tap در اغلب موارد پاسخگوی دمای بالای سیال هست و توان و مقاومت تحمل آن را دارد اما در زمانی که سیال از نوع بسیار پرحرارت بود باید ساز و کاری برای خنک کاری دستگا هات تپ اندیشیده شود تا شاید عملیات انشعاب گیری ممکن شود. برای مثال وقتی سیال بخار باشد نمی توان به همین راحتی عملیات را به انجام رساند. این سیال هم دما و هم فشار بالایی دارد و اتخاذ برنامه های مهندسی برای انجام آن ضروری است.

چنان که پیداست دستگاه هات تپ نیز بر حسب مقتضیات خود محدودیت هایی دارد و نمی توان به راحتی درباره ممکن بودن هر نوع عملیات هات تپی اظهار نظر کرد. مجری هات تپ باید در مواجهه با این محدودیت ها گام های زیر را عملی سازد:

• بدون اصرارو پافشاری غیر حرفه ای این محدودیت ها را بپذیرد
• طرح امکان سنجی در خصوص امکان یا عدم امکان انجام عملیات را تدوین کند.
• امکانات و تجهیزات و فرایندهایی که باید روی دستگاه هات تپ و سایر اداوت انجام شود تا کار امکان پذیر شود را پیش بینی کند و در قالب دستورالعمل و روش اجرایی تدوین کند.
• در فاز اجرایی تنها وظیفه مجری هات تپ پیاده سازی دستورالعمل ها و روش های اجرایی است.

اگر این مراحل به درستی و توسط تیم های متبحر انجام شود بدون شک عملیات امکان پذیر است. اما در هر مرجله باید در خصوص امکان یا عدم امکان فرایند به صورت دقیق و صریح اظهار نظر نمود تا خطری متوجه عملیات نشود.